Beyoncé in Londen: Cowboy Carter-stadionspektakel vol statements Beyoncé in Londen: Cowboy Carter-stadionspektakel vol statements

‘Everyone deserves a cowgirl hat’, aldus een van de vele bordjes in de laatste mijl richting het Tottenham Hotspur Stadium. Straatverkopers staan er met witte hoeden, roze hoeden, met zwarte exemplaren inclusief zilveren randje, terwijl een alsmaar langere stoet aan cowgirls en -boys op een haastig drafje richting de eerste Europese show van Beyoncé’s exclusieve Cowboy Carter-tour galoppeert. Wat een gezicht. Zes shows zal queen Bey de komende week doen in dit stadium, daarna nog drie in Frankrijk, en daarna gaat ze alweer terug naar de VS.

Cowboy Carter is een mega-happening, waarvoor fans zich uitdossen met cowboyhoeden, hun mooiste kniehoge boots, veel spijkerstof en nog meer sparkle. Voor veel van hen zal het een gebbetje zijn (een tenue dat nog eens gerecycled kan worden voor het vrijgezellenfeestje!), maar voor Beyoncé is die cowboyhoed een belangrijk symbool: met haar Renaissance-era bracht ze een ode aan de zwarte queercultuur die het zaadje plantte voor disco en house. En zo wil ze met Cowboy Carter de teugels strak in handen nemen als het gaat om country, blues, rock ’n roll en soul. Want ook dat is black culture, en die Afro-Amerikaanse roots zijn veel te lang ontkend.

De nog bredere boodschap die vandaag centraal staat, en eigenlijk al heel lang in Beyoncé’s oeuvre: Amerika is ook van ONS. Dat ze pas zó laat in haar carrière de felbegeerde Grammy voor Album of the Year heeft gekregen (duurde het zo lang omdat ze een vrouw van kleur is?), dat ze jarenlang werd genegeerd in de country-categorie (terwijl ‘Daddy Lessons’ toch gewoon in dat genre viel?!), het zijn slechts voorbeelden van het bredere narratief dat Beyoncé vandaag wil vertellen: tijd om de ruimte op te eisen.

En je moet blind en doof zijn om die boodschap niet mee te krijgen in het eerste halfuur dat Beyoncé op het podium staat. Dat begint al met haar cover van The Beatles-klassieker ‘Blackbird’. Oh, wist je niet dat Paul McCartney schreef over de de mensenrechtenbeweging in de jaren zestig, racisme en specifiek de worsteling van zwarte vrouwen in het Zuiden van de VS? Dan benoemt Bey dat toch gewoon nog even, terwijl het gezicht voorbij flitst van Linda Martell. Martell is de centrale figuur van Cowboy Carter, de eerste zwarte vrouw die welkom was bij countryradio-instituut Grand Ole Opry, de fameuze concertzaal in Nashville. Maar vergis je niet, in de witte wereld van country was elk podium voor Martell een mijnenveld, en er ging geen show voorbij waar Martell racistische drek over zich heen kreeg.

Beyoncé verbindt ‘Blackbird’ zo aan een geweldige versie van ‘The Star-Spangled Banner’. Achter haar klinkt de piepende gitaar van Jimi Hendrix, in zijn wereldberoemde uitvoering op Woodstock 1969. Ook hij kreeg kritiek toen hij het Amerikaanse volkslied zijn eigen draai gaf. Zijn kraakheldere repliek: ‘I'm American, so I played it.’ Dus kleurt het scherm vandaag bloedrood met de boodschap: ‘Never ask permission for something that already belongs to you’, voordat Beyoncé uitbarst in de laaiende gospel van ‘Freedom’.

Duizelt het al? We zijn pas vier nummers onderweg in een drie uur durend megaspektakel met een dikke veertig songs op de setlist, bomvol iconische momenten. Vaak met diepere betekenis, soms ook gewoon schaamteloos fun en spectaculair. Zo duikt er tussen de rood-witte mist opeens een gouden mechanische stier op. Geweldig beeld hoe Beyoncé erop zit, op de keiharde trapbeat van ‘TYRANT’ (met country-fiddle). Knipper twee keer met je ogen en Beyoncé zit in een haarsalon op de catwalk. En dan weer achter een witte piano waar grote vlammen uit opstijgen. Ze laat zich whiskey inschenken door een robotarm. Vliegt in een gigantisch hoefijzer de hele arena door, terwijl ze Dolly Parton’s ‘Jolene’ zingt. Laat zich nogmaals de lucht in takelen, in een dikke wagen ditmaal, tijdens het ontroerende ’16 CARRIAGES’.

Vernuftig verbindt ze zo de puntjes tussen verschillende era’s. ‘TYRANT’ klikt ze als een legosteentje naadloos in de smerige trap van ‘THIQUE’, met tussendoor ook nog een verwijzing naar het dik tien jaar oude ‘Haunted’ en de hook van Destiny’s Child-tune ‘Bills, Bills, Bills’ uit 1999. Waarvoor het stadium vanzelfsprekend uit z’n PLAAT gaat. De blazers teasen in de intro van ‘TEXAS HOLD ‘EM’ alvast naar ‘Crazy In Love’. De grote hits van weleer (‘Single Ladies (Put A Ring on It)’, ‘Love On Top’, ‘Irrepleacible’ en ‘If I Were A Boy’ propt ze vervolgens in een wat obligate medley. Er is wél veel ruimte voor Renaissance en Cowboy Carter; beide albums speelt ze vrijwel volledig.

Ook als dat laatste album niet je favoriet was, kun je na deze show niet anders dan concluderen dat-ie toch echt vol stadionwaardige bangers staat. ‘YA YA’ is top, tijdens ‘RIIVERDANCE’ staat de hele tribune mee te huppelen, door de blauwe lasers herken je die onverwachte Underworld-referentie (?!) in ‘Il Hands Il Heaven’ nog net iets sneller en de Italiaanse opera-song ‘DAUGHTER’ heeft de meest duizelingwekkende uithalen van de avond.

Over dochters gesproken: zie je dat? Al vroeg duikt de 13-jarige Blue Ivy op tussen de dansers. In ‘AMERICA HAS A PROBLEM’ mag ze even all out. En het is geen toeval dat ze juist in ‘Deja Vu’ een dikke dans-solo krijgt. Want dat is precies wat het is: een deja vu. Blue Ivy vertoont een angstaanjagende gelijkenis met haar moeder. Ook de ijzeren discipline om zó jong al zó goed te leren dansen heeft ze niet van een vreemde, getuige het homevideo-materiaal van een piepjonge, keihard trainende Beyoncé op het scherm.

Voor kampvuur-ballad ‘PROTECTOR’ vlijt Beyoncé zich aan de voeten van Blue Ivy, én komt ook het zevenjarige dochtertje Rumi erbij zitten. ‘Even though I know someday you're gonna shine on your own, I will be your projector’, neuriet mama Knowles in het favoriete slaapliedje van haar kids. Het resultaat: een collectieve brok in de keel. Zo’n mega-arena-show blijft vaak wat afstandelijk, ook vandaag, maar hier weet Beyoncé opeens een oprecht, intiem momentje te creëren dat al evenzeer bijblijft als de vele spectaculaire trucs van de avond. Hoe flikt ze dat toch? Een show vol stieren, statements en stadionhits – en tussendoor ook nog even mama zijn. ’s Werelds beste performer bewijst opnieuw: er is niemand zoals zij.